Έλεγε ο Γέροντας:

– Σας το είπα πολλές φορές. Να δοθείτε στη μελέτη της Αγίας Γραφης, των ψαλμών, των πατερικών κειμένων. Να επιδοθείτε στη μελέτη με έρωτα θείο. Να ψάχνετε να βρείτε στο λεξικό την κάθε λέξη και να επιδίδεσθε στη σωστή και καθαρή και με νόημα ανάγνωση με το νι και με το σίγμα. Να ερευνάτε πόσες φορές λέεη η Αγία Γραφή μία λέξη, για παράδειγμα τη λέξη “απλότητα”, και πόσες την άλλη. Φως Χριστού θα πλημμυρίσει την ψυχή σας. Έτσι θα πραγματοποιηθεί αυτό που λέγει ο Ευαγγελιστής Ματθαίος: “Ὁ λαός ὁ καθήμενος ἐν σκότει εἶδε φῶς μέγα καί τοῖς καθημένοις ἐν χώρᾳ καί σκιά θανάτου φῶς ἀνέτειλεν αὐτοῖς“.

Αυτό το φως είναι το άκτιστον φως του Χριστού. Άμα αποκτήσουμε αυτό το φως, θα γνωρίσουμε την αλήθεια. Και αλήθεια είναι ο Θεός. Ο Θεός τα γνωρίζει όλα. Γι’ Αυτόν είναι όλα γνωστά, φωτεινά. Ο κόσμος είναι έργο Θεού. Αυτόν τον κόσμο ο Θεός τον φωτίζει με το άκτιστον φως Του. Ο Θεός είναι φως ο ίδιος. Εϊναι φως, διότι γνωρίζει τον εαυτό Του. Εμείς δεν γνωρίζουμε τον εαυτό μας, γι’ αυτό είμαστε στο σκότος. Όταν αφήσουμε το φως να μας διαποτίσει, τότε έχουμε κοινωνία με τον Θεό. Αν αυτό δεν γίνει, τότε έχουμε άλλα φώτα, χίλια φώτα, αλλά δεν έχουμε το φως. Όταν είμαστε ενωμένοι μαζί Του, ο Χριστός μάς κάνει φωτεινούς. Το φως το μέγα το προσφέρει στον καθένα μας. Μακάρι να το δεχόμαστε. Τότε αποκτούμε και πίστη πιο βαθιά και συμβαίνει αυτό που λέγει το κείμενο της Σοφίας Σολομώντος: “…ἐμφανίζεται τοῖς μή ἀπιστοῦσιν Αὐτῷ“.

Σ’ αυτούς που δυσπιστούν, αμφιβάλλουν κι αμφισβητούν και τα σκέπτονται μόνο με τη λογική και δεν είναι ανοικτοί στον Θεό, ο Θεός δεν εμφανίζεται. Σε κλειδωμένες ψυχές ο Θεός δεν εισέρχεται, δεν εκβιάζει, δεν παραβιάζει. Αντίθετα, σ’ αυτούς που έχουν πίστη απλή, χωρίς διακυμάνσεις, ο Θεός εμφανίζεται και χαρίζει το άκτιστον φως Του. Το δίδει πλούσια και στην εδώ ζωή και, πολύ περισσότερο, στην άλλη.

Μη νομίζετε, όμως, ότι όλοι εδώ βλέπουν το ίδιο καθαρά το φως της αλήθειας. Καθένας το βλέπει ανάλογα με την ψυχή του, με το πνεύμα του, με τη μόρφωσή του, με την ψυχική του κατάσταση. Καταλάβατε; Βλέπουν, για παράδειγμα, πολλοί μια εικόνα, όμως δεν έχουν όλοι όσοι τη βλέπουν τα ίδια συναισθήματα. Έτσι είναι και το θείον φως. Το αλήθινό φως δεν λάμπει σ’ όλες τις ανθρώπινες καρδιές το ίδιο. Δηλαδή, το ίδιο λάμπει ο ήλιος ο φυσικός, αλλά στο σπίτι που είναι μαύρα τα τζάμια του, λίγο περνάνε από εκεί οι ακτίνες. Καταλάβατε; Γι’ αυτό σας λέω, το ίδιο γίνεται με το άκτιστον φως· είναι μαύρα τα τζάμια μας, δεν είναι καθαρή η καρδιά μας, δεν του επιτρέπει η μαυρίλα να περάσει.

Ακόμη και στους αγίους μας και στους προφήτες συνέβαινε αυτό το πράγμα. Κι αυτοί ακόμη, ανάλογα με την καθαρότητά τους, αισθάνονταν το φως το θείον. Δεν είναι αυτά σωστά με την Θεολογία;

[Βίος και Λόγοι Γέροντος Πορφυρίου Καυσοκαλυβίτου, Ιερά Μονή Χρυσοπηγής, Χανιά 2003, σελ. 299]