Δεν γίνεσθε άγιοι κυνηγώντας το κακό. Άστε το κακό. Να κοιτάζετε προς τον Χριστό κι αυτό θα σας σώσει. Εκείνο που κάνει άγιο τον άνθρωπο είναι η αγάπη, η λατρεία προς τον Χριστό, η οποία δεν μπορεί να εκφρασθεί, δεν μπορεί, δεν μπορεί… Και προσπαθεί ο άνθρωπος να κάνει ασκήσεις, να κάνει τέτοια πράγματα και να καταπονεί τον εαυτό του για την αγάπη του Θεού.
Κανείς ασκητής δεν αγίασε χωρίς ασκήσεις. Κανείς δεν μπόρεσε να ανέλθει στην πνευματικότητα χωρίς να ασκηθεί. Πρέπει να γίνονται ασκήσεις. Άσκηση είναι οι μετάνοιες, οι αγρυπνίες κ.λ.π., αλλά όχι η βία. Όλα να γίνονται με χαρά. Δεν είναι οι μετάνοιες που θα κάνουμε, δεν είναι οι προσευχές, είναι το δόσιμο, ο έρωτας για τον Χριστό, για τα πνευματικά. Υπάρχουν πολλοί που τα κάνουνε αυτά όχι για τον Θεό αλλά για άσκηση, για ωφέλεια σωματική. Όμως οι πνευματικοί άνθρωποι το κάνουνε για ψυχική ωφέλεια, για τον Θεό. Αλλά και το σώμα ωφελείται πολύ, δεν αρρωσταίνει. Πολλά καλά έρχονται.
Μέσα στην άσκηση, τις μετάνοιες, τις αγρυπνίες και τις άλλες κακουχίες είναι και η νηστεία. “Παχεῖα γαστήρ λεπτόν οὐ τίκτει νόον”. Εγώ το γνωρίζω αυτό απ’ τους Πατέρες. Όλα τα πατερικά βιβλία ομιλούν για τη νηστεία. Οι Πατέρες τονίζουν να μη τρώμε δυσκολοχώνευτα φαγητά ή λιπαρά και παχιά, γιατί κάνουν κακό στο σώμα αλλά και στην ψυχή. Λένε ότι το προβατάκι τρώει τα χορταράκια της γης και είναι τόσο ήσυχο. Είδατε που λένε, “σαν το πρόβατο”. Ενώ ο σκύλος ή η γάτα κι όλα αυτά τα σαρκοφάγα, είναι όλα τους άγρια ζωα. Το κρέας κάνει κακό στον άνθρωπο. Κάνουν καλό τα χόρτα, τα φρούτα κ.λ.π. . Γι’ αυτό οι Πατέρες ομιλούν για νηστεία και ακτακρίνουν την πολυφαγία και την ηδονή που αισθάνεται κανείς με τα φαγητά τα πλούσια. Να είναι πιο απλά τα φαγητά μας. Να μην ασχολούμαστε τόσο πολύ μ’ αυτά.
Δεν είναι το φαγητό, δεν είναι οι καλές συνθήκες διαβιώσεως, που εξασφαλίζουν την καλή υγεία. Είναι η αγία ζωή, η ζωή του Χριστού. Ξέρω για ασκητές που νηστεύανε πολύ και δεν είχανε καμμιά αρρώστια. Δεν κινδυνεύει να πάθει κανείς τίποτα απ’ τη νηστεία. Κανείς δεν έχει αρρωστήσει απ’ τη νηστεία. Πιο πολύ αρρωσταίνουν εκείνοι που τρώνε κρέατα κι αυγά και γάλατα, παρά εκείνοι που είναι λιτοδίαιτοι. Είναι παρατηρημένο αυτό. Να το πάρουμε και από ιατρική επιστήμη· τώρα το συνιστά αυτό το πράγμα. Οι νηστευταί νηστεύουν και δεν παθαίνουν τίποτα· όχι απλώς δεν παθαίνουν, αλλά θεραπεύονται από αρρώστιες.
Για να τα κάνετε όμως αυτά, πρέπει να έχετε πίστη. Αλλιώς σας πιάνει λιγούρα. Η νηστεία είναι και ζήτημα πίστεως. Δεν παθαίνετε μ’ αυτήν κακό, όταν το χωνεύσετε καλά το φαγητό σας.Οι ασκηταί μεταποιούν τον αέρα σε λεύκωμα και δεν τους πειράζει η νηστεία. Όταν έχετε τον έρωτα τον θείον, μπορείτε να νηστεύετε με ευχαρίστηση κι όλα είναι εύκολα· αλλιώς σας φαίνονται όλα βουνό. Όποιοι έδωσαν την καρδιά τους στον Χριστό και με θερμή αγάπη έλεγαν την ευχή, κυριάρχησαν και νίκησαν τη λαιμαργία και την έλλειψη εγκράτειας.
Υπάρχουν σήμερα πολλοί άνθρωποι που δεν μπορούσαν να νηστεύσουν μια μέρα και τώρα ζουν με χορτοφαγία, όχι για λόγους θρησκευτικούς, απλώς γιατί επίστευσαν ότι αυτό θα κάνει καλό στην υγεία τους. Αλλά πρέπει να το πιστεύσεις, ότι δεν πρόκειται να πάθεις τίποτα, που δεν τρώγεις κρέας. Όταν ο άνθρωπος βέβαια είναι ασθενής, δεν είναι αμαρτία να φάει προς στήριξην τού οργανισμού και φαγητά μη νηστήσιμα.
Το αλάτι χρειάζεται στον οργανισμό τού ανθρώπου. Υπάρχει μία φήμη ότι το αλάτι κάνει κακό. Δεν είναι σωστό αυτό. Είναι στοιχείο που χρειάζεται. Και είναι ορισμένοι, μάλιστα, που πολύ το έχουν ανάγκη. Άλλοι δεν το έχουν ανάγκη, ενώ κάποιους τους πειράζει. Εϊναι ζήτημα ιχνοστοιχείων τού οργανισμού. Χρειάζεται μικροβιολογική εξέταση.
Εγώ τί όνειρα έχω! Για το Άγιον Όρος δηλαδή. Παρήγγειλα σιτάρι, για να αλέθουμε, να φτιάχνουμε ψωμί σταρίσιο. Και σκέπτομαι να πα΄ρουμε διάφορα όσπρια και να τα αλέθουμε και να τα ανακατώνουμε, σιτάρι με ρύζι, σόγια, σογιάλευρο με φακές κ.λ.π. . Κι έπειτα έχουμε και τα κολοκύθια και τι ςντομάτες και τις πατάτες κι όλα τα άλλα χορταρικά. Και με τον πατέρα Ησύχιο είχαμε ένα όνειρο. Μια φορά λέγαμε να πάμε να γίνουμε ερημίτες και σπείρουμε σιτάρι και να το μουσκεύουμε και να το τρώμε. Μήπως ο Μέγας Βασίλειος εκεί, στην έρημο, έτσι δεν έκανε; Αλλά τώρα εμάς μας κακοφαίνεται.
[Βίος και Λόγοι Γέροντος Πορφυρίου Καυσοκαλυβίτου, Ιερά Μονή Χρυσοπηγής, Χανιά 2003, σελ. 330 ]